خبرگزاری صدای افغان(آوا)_مشهد مقدس: در ادامه نشست ها و گفتمان های مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان درمشهد مقدس، روز گذشته (پنجشنبه 23 حوت) نشستی با موضوع “قیام 24 حوت” با حضور کارشناسان دینی و اجتماعی برگزار شد.

در این نشست حاج عبدالله آرزو؛ شاعر و نویسنده افغانستانی مقیم در مشهد مقدس به تشریح عوامل و پیامدهای این حرکت تاریخی پرداخت و گفت: آنچه در ۷ ثور رخ داد، یک کودتای خونین بود که توسط ایادی کاذب شوروی و گروه‌های معدود کمونیستی و مارکسیستی در افغانستان به وقوع پیوست. این افراد که تحت عنوان دموکراسی فعالیت می‌کردند، با حمایت مستقیم شوروی، نظام مشروع جمهوری سردار محمد داوود خان را سرنگون کردند.

وی با اشاره به شرایط آن زمان اظهار داشت: در آن دوره، رسانه‌های آزاد و امکانات ارتباطی وجود نداشت و بسیاری از رویدادها به‌صورت آنی و آنلاین به گوش جهانیان نمی‌رسید. کودتاچیان با حمایت نظامی، سیاسی و اقتصادی شوروی، قدرت را به دست گرفتند و دست به سرکوب مردم و علما زدند.

او به جنایات رژیم کمونیستی در افغانستان پرداخت و افزود: دیری نگذشت که این رژیم ملحدانه، دست به اختطاف و شکنجه علما، اندیشمندان و شخصیت‌های متنفذ اجتماعی زد. آنان را به‌صورت گروهی دستگیر و پس از شکنجه‌های شدید، به شهادت می‌رساندند. اما علما و اندیشمندان افغانستان هرگز از روشنگری دست برنداشتند و ماهیت واقعی کودتاچیان را برای مردم آشکار کردند.

حاج عبدالله آرزو قیام ۲۴ حوت هرات را نتیجه خشم مردم نسبت به این سرکوب‌ها دانست و گفت: مردم افغانستان که سخت پایبند به ارزش‌های اعتقادی بودند، نمی‌توانستند حاکمیت کمونیستی را تحمل کنند. الهام‌بخش این قیام، تظاهرات‌های گسترده مردم ایران علیه رژیم شاه بود که تاثیرات فرهنگی و سیاسی زیادی بر مردم ما گذاشت.

این کارشناس مسائل اجتماعی با توصیف آغاز قیام افزود: صبحگاه پنجشنبه، ۲۴ حوت ۱۳۵۷، مردم هرات از اقشار مختلف، با دستان خالی و امکانات ابتدایی، وارد میدان شدند. آنان با تفنگ‌های قدیمی، بیل و کلنگ، در برابر دشمن مسلح ایستادند. این قیام چنان گسترده بود که در ساعات اولیه صبح، بسیاری از پوسته‌های نظامی سقوط کردند و تا روزهای ۲۵، ۲۶ و ۲۷ حوت، شهر هرات به‌طور کامل از سیطره کمونیست‌ها آزاد شد.

آرزو به نقش فرماندهان نظامی در این قیام اشاره کرد و گفت: فرماندهان و دیگر نظامیان مسلمان، در فرقه ۱۷ نظامی، دست به قیام زدند و سلاح‌های پیشرفته نظامی را در اختیار مجاهدان قرار دادند. این حرکت، آغازگر یک جهاد مسلحانه مقتدرانه در افغانستان شد.

نویسنده برجسته کشورمان قیام ۲۴ حوت را نقطه عطفی در تاریخ افغانستان دانست و افزود: این قیام، تاثیرات فرهنگی و سیاسی گسترده‌ای در سطح داخلی و بین‌المللی داشت. با تقدیم بیش از ۲۰ هزار شهید، این حرکت خونین، موجی از بیداری و دشمن‌شناسی را در سراسر کشور ایجاد کرد. مردم از ولسوالی‌های کوچک تا شهرهای بزرگ، با الهام از این قیام، حرکت‌های اعتراضی و جهادی خود را آغاز کردند.

 آرزو از نبود آمار دقیق شهدای این قیام ابراز تأسف کرد و گفت: متأسفانه با گذشت سال ها از این قیام، به دلیل نبود امکانات رسانه‌ای و تحقیقی در آن زمان، آمار دقیقی از تعداد شهدا وجود ندارد. اما با توجه به وسعت قیام و جمعیت کثیر شرکت‌کنندگان، احتمالاً تعداد شهدا از ۲۵ هزار نفر بیشتر باشد.

وی در پایان با تأکید بر اهمیت وحدت ملی در جریان این قیام، گفت: یکی از ارزشمندترین دستاوردهای این حرکت تاریخی، همبستگی و اتحاد مردم افغانستان بود. اقوام و مذاهب مختلف، از شیعه و سنی گرفته تا تاجیک و پشتون، همگی شانه‌به‌شانه در برابر دشمن ایستادگی و فداکاری کردند. بی‌تردید، خون شهدای هرات دارای ارزشی بی‌نظیر و ماندگار است و این قیام، همچنان به‌عنوان نماد روشنی از مقاومت، بیداری و همبستگی ملی در تاریخ کشور ما ثبت خواهد ماند.

عبدالواسع حسن زاده؛ کارشناس فرهنگی و اجتماعی با اشاره به اهمیت و پیامدهای قیام ۲۴ حوت هرات، این رویداد را از مهم‌ترین نقاط عطف تاریخ معاصر افغانستان دانست و گفت: مهم‌ترین درس‌هایی که قیام ۲۴ حوت برای نسل امروز و جوانان ما داشت، در چند محور قابل بررسی است. یکی از این درس‌ها، اهمیت مقاومت در برابر ظلم و استبداد بود. جوانان ما فهمیدند که ایستادگی در برابر بی‌عدالتی، چقدر سرنوشت‌ساز است.

او به نقش مردم در تغییرات تاریخی اشاره کرد و افزود: مردم دیدند که یک قیام کوچک از یک شهر کوچک مثل هرات، چگونه به جرقه‌ای برای فروپاشی یک ابرقدرت جهانی تبدیل شد. این نشان‌دهنده قدرت اراده و اتحاد مردم است.

حسن‌زاده یکی دیگر از دستاوردهای قیام را وحدت ملی عنوان کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین پیامدهای این قیام، ایجاد همبستگی بین اقوام و مذاهب مختلف بود. همین وحدت، بعدها زمینه‌ساز تشکیل احزاب مقاومت شد.

او همچنین بر اهمیت استقلال و آزادی تأکید کرد و اظهار داشت: مردم افغانستان با این قیام نشان دادند که به دنبال استقلال و حفظ هویت دینی و فرهنگی خود هستند. برخلاف کشورهای تحت سلطه شوروی سابق که بسیاری از هویت‌های دینی و فرهنگی‌شان را از دست دادند، افغانستان به لطف این مقاومت، فرهنگ و دین خود را حفظ کرد.

کارشناس مسائل اجتماعی و فرهنگی به خطرات وابستگی به قدرت‌های خارجی نیز اشاره کرد و گفت: مردم امروز فهمیدند که حکومت‌های وابسته به قدرت‌های خارجی، چقدر آسیب‌پذیر و سست هستند. حکومت کمونیستی افغانستان که متکی به حمایت شوروی بود، در برابر انقلاب‌های مردمی بسیار شکننده ظاهر شد.

عبدالواسع حسن زاده در بخش دیگری از سخنانش به اقدامات سرکوبگرانه رژیم کمونیستی پرداخت و خاطرنشان کرد: این رژیم برای سرکوب قیام، دست به وحشیانه‌ترین اقدامات زد. از بمباران شهر هرات گرفته تا زنده‌به‌گور کردن مردم. پدرم خود شاهد این جنایات بود و می‌گفت که در بازار قندهار، تانک‌های نظامی مردم را با وعده گرفتن پرچم سفید و تکبیر سوار کردند، اما بعداً همه را زنده‌به‌گور کردند.

حسن‌زاده همچنین به دستگیری گسترده علما، اندیشمندان و فرهیختگان توسط رژیم اشاره کرد و گفت: پس از سرکوب قیام، رژیم کمونیستی به تبلیغات گسترده علیه مخالفان پرداخت و چهره آنان را تحریف کرد. اما واقعیت این بود که این مردم، برای دفاع از دین، فرهنگ و استقلال خود قیام کرده بودند.

او درباره خواسته‌های مردم در آن زمان توضیح داد: مردم می‌خواستند حکومتی مستقل و غیر وابسته داشته باشند. آن‌ها خواهان حفظ ارزش‌های دینی و فرهنگی و آزادی زندانیان سیاسی بودند. در یک کلمه، پایان ظلم و استبداد، خواسته اصلی مردم بود.

حسن‌زاده در پایان، نتایج و پیامدهای این قیام را چنین توصیف کرد: قیام ۲۴ حوت نشان داد که مردم افغانستان از حکومت کمونیستی ناراضی‌اند. این نارضایتی، تضعیف حکومت را در پی داشت و به افزایش شورش‌ها و شکل‌گیری تشکل‌های سیاسی و نظامی انجامید. قیام هرات، آغازگر مقاومت و تغییر در معادلات سیاسی و نظامی کل منطقه بود.